سلسله مهارت های زندگی (۹ ـ مهارت ارتباط باخدا ، بخش بخش پایانی )

مصادیق عبودیت   

الف:ادای فرایض:

انسان عبد و خدا مولا است بدیهی است که فرمان برداری عبد از مولا امری ضروری است پیامبر فرمودند:« خداوند دوست دارد کارهایی را که روا داشته  انجام دهند چنانکه دوست دارد از نافرمانی او چشم بپوشند»

۱-نماز وسیله جبران گذشته است   

۲– قرآن، نسخه شفا بخش  

۳– یاد خدا    

اقسام یاد خدا   

الف) ذکر زبانی:

مشغول داشتن زبان به ذکر خدا را می‏توان نخستین مرحله از مراحل بهره‏مندی از این نعمت بزرگ دانست که به صورت‏های مختلف همچون تسبیح و دعا و استغفار و… ظهور پیدا می‏یابد این مرحله که خود زمنیه‏ساز فکر و راه‏گشای قلبی به منزله سوخت حرکت انسان در مسیر کمال به حساب می‏آید چنانچه با آداب و شرایط آن همراه باشد از بهترین عبادات شمرده شده.

ب) ذکر قلبی:

 آدمی را از ریا نجات می‏دهد و این مرتبه از ذکر بسیار ارزشمند است و دارای فضیلتی بس عظیم می‏باشد و منظور از آن در مرحله نخست توجه نمودن به خدای متعال در هنگام گناه و او را حاضر و ناظر دانستن است.

آثار و فواید یاد خدا   

الف: آرامش دلها

ب: مانع آلودگی به گناه و معصیت

ج: روشنایی دل

د: جلب نظر و محبت الهی     

و: کلید نیکوکاری:

ی: نافع مؤمنان

 موانع یاد خدا  

• وابستگی به دارایی و فرزندان

– پیروی از شهوات:

– خیال و آرزوها:

– سهو و سرگرمی‏ها و ترجیح دنیا بر دین:

– دوستان ناباب

۴- توبه:

توبه پشیمانی،حسرت و اندوه گذشته است وحالت بیداری نسبت به نقصها است (تقوی، ۱۳۸۲، ص۳۶۳)

آثار معنوی توبه

۱- گذشت خداوند از بدیها:

۲- تبدیل بدی به نیکی:

۳- نجات از غرقاب گناه:

۴- محبوب خدا شدن:

۵- صفای باطن:

۶- امید به آینده:

آثار مادی توبه

۱- نزول برکات آسمانی:

۲- کمک‏های مالی به توبه کننده

۳- کمک‏های انسانی

جلب نعمت‏های فراوان

• ـ   دفع عذاب‏های دنیایی

۵- دعا

۶- امیدواری

آفات امیدواری

1. امیدواری بدون عمل
2. احساس ایمنی از مکر خداوند:

درجات تقوی

۱- تقوای عام:

۲- تقوای خاص

۳- تقوای خاصّ‏الخاصّ که آن را ترک حلال است:

آثار و ثمرات تقوا     

۱- پرهیز از گناه:

۲- سعادت جاویدان:

۳- تشخیص حق از باطل:

۴- هدایت و پذیرش حق:

۵- آسان شدن امور زندگی:

۶- نزول برکت:

۷- روزی بی حساب:                                           

شکر خدا

• شکر زبانی: به این معناست که انسان به خاطر تنعم در نعمات الهی، حمد و ثنای خدا را به زبان آورد.
• شکر قلبی:انسان نعمت‏های حضرت او را به خاطر بیاورد و در دل او را سپاس گوید.
• شکر عملی: مهم‏ترین نوع شکر است به این صورت که انسان به قدر توان نعمت‏های الهی را تلافی کرده و هر یک از نعمت‏ها را در مسیر صحیح خویش و آن‏گونه که منعم و خداوند امر نموده است به کار بندد

آثار و برکات شکر    

۱- افزایش نعمت: اگر شکر کنید نعمت شما را افزون خواهم کرد.

۲- استمرار نعمت: حضرت علی(ع) می‏فرمایند: چون طلیعه نعمت‏ها به شما رسید با ناسپاسی دنباله آن را قطع نکنید.

۳- مصونیت از عذاب الهی: خداوند می‏فرماید: اگر ناسپاسی کنید قطعاً عذاب من سخت خواهد بود .

اخلاص

اخلاص یعنی خلوص نیت، یعنی انگیزه هر کار فقط رضای خدا باشد. پیامبر اکرم(ص) فرمودند((هر حقیقتی نشانه‏ای دارد؛ و هیچ بنده‏ای به حقیقت اخلاص نمی‏رسد، مگر زمانی که دوست نداشته باشد او را برای کار‏های خدایی‏اش ستایش کنند)) .

-اخلاص در عبادت

گروهی خدا را از روی میل و رغبت – و طمع به بهشت – عبادت می‏کنند که این کار تاجران است و گروهی از روی ترس – و وحشت از جهنم که این کار بردگان است امّا گروهی خدا را به جهت شکر و سپاس عبادت می‏کنند که این کار آزادگان است .

 و این عبادت آزادگان است که قصه‏شان وصول به ولایت محض عبودیت است و عبادت را جهت عشق و محبت به خدای تعالی انجام می‏دهند که برترین نوع عبادت است .

– آثار و فواید اخلاص  

1. بصیرت و نورانیت دل
2. حکمت و معرفت
3. خضوع ما‏سوی‏الله در برابر انسان مخلص
4. کفایت امر و درمانده نشدن در کارها
5. سعادت و کامیابی
6. بالا رفتن اعمال و قبولی
7. کمال عبادت

– مراتب خلوص 

۱- گاهی عملی فقط برای غیر خدا انجام می‏گیرد که به آن ریای مطلق است و پناه بر خدا از آن که هیچ‏گاه به درگه الهی راه نمی‏یابد.

۲- گاهی عمل مطلقاً برای خداست و در آن هیچ‏گونه نصیب و بهره‏ای برای غیر خدا نیست این عمل را خداوند متعال به بالاترین قیمت می‏خرد.

۳- گاهی عملی هزاران مرتبه و درجه است و غالباً تشخیص آن کار مشکلی است زیرا صاحب عمل اصلاً خیال ناخالصی به سرش نمی‏زند و آن را با اطمینان خاطر از اعمال خالصانه خود می‏شمرد غافل از اینکه عملش به شرک و ریا آلوده است.

ریا و خدعه

نقطه مقابل اخلاص می باشد.

 از رسول اکرم سوال شد که فردای قیامت نجات در چیست؟ حضرت فرمودند:نجات تنها در این است که با خداوند از در خدعه و فریب وارد نشوید که خداوند به شما خدعه خواهد کرد  و ایمانش را از وی سلب می کند.

 کسی که با خدا خدعه می کند اگر درست بفهمد در واقع خود را فریب داده است. گفته شد یا رسول الله چگونه با خدا خدعه می کند؟ فرمود :فریضه ای که خدا بدان امر فرموده انجام می دهد ولی در نیت غیر خدا اراده می کنند.