تیزهوشان مدارسی هستند که امکانات، سطح آموزش و ساعات حضور در مدرسه در آنها بالاتر و بیشتر از مدارس عادی است. دانش آموزان برای حضور در این مدارس باید در آزمون‌های خاصی شرکت کرده و در آن پذیرش شوند. یکی از ویژگی‌های مدارس تیزهوشان این است که علاوه بر گزینش دانش آموزان،مدرسان و کادر اداری مدرسه نیز گزینش می‌شوند.. در طول تحصیل در پایه‌های مختلف مدارس تیزهوشان سالانه دو آزمون سراسری پیشرفت تحصیلی از دانش آموزان مدارس سمپاد کل کشور برگزار می‌شوداین آزمون‌ها در تعیین میزان پیشرفت و یا پسرفت دانش آموزان تاثیر بسیار زیادی می‌گذارد. دانش آموزان با نحوه پاسخ گویی طولانی مدت به سوال‌های چهار گزینه‌ای آشنا می‌شوند و بعد از اعلام نتیجه آزمون به طور دقیق متوجه می‌شوند در چه دروسی ضعیف و در چه درس‌های قوی هستند. این ارزیابی به دانش آموزان کمک می‌کند برنامه ریزی مناسب تری برای نحوه مطالعه خود داشته باشند.
از دیگر ویژگی‌های مدارس تیزهوشان مستقل بودن آنها از لحاظ مالی است. مدارس تیزهوشان مدارس دولتی غیر وابسته‌ای هستند که درآمد خود را از طریق حق ثبت نام در مدرسه، حق ثبت نام در آزمون و … به دست می‌آورند. آموزش در این مدارس متفاوت است. فعالیت های فوق برنامه در مدارس تیزهوشان به دنبال توسعه و گسترش استعداد‌ها و نبوغ افراد می باشدوتنها افزایش زمان برای حفظ کردن مطالب بدون تمرکز بر کار عملی، تفکر، انتقاد و خلاقیت هیچ نتیجه مثبتی به دنبال نخواهد داشت.
در مدارس سمپاد معمولا از شیوه‌های متنوع آموزشی مانندارائه کنفرانس‌ها توسط دانش آموزان، استفاده از فیلم، برگزاری سمینار‌ها ووبینارهای آموزشی درون مدرسه یا سراسری و … استفاده می‌شود. در مدارس سمپاد سعی بر آن است که دانش آموزان به طور عمقی دروس را فهمیده و رابطه دروس مختلف با یکدیگر را درک کنند. برای همین منظور معمولا دروسی که باهم ارتباط افقی دارند برای مثال فیزیک و ریاضی یا شیمی و زیست را در یک روز ارائه می‌دهند تا ذهن دانش آموزان بتواند ارتباط به مفاهیم مختلف علمی را درک کرده و آنها را بهتر و عمیق‌تر درک کند. علاوه بر وجود ارتباط افقی بین دروس، برنامه ریزان آموزشی سعی می‌کنند برنامه‌ها را به گونه‌ای تنظیم کنند که در طول روز تنوع دروس از میزان خستگی و کسالت آور بودن آنها بکاهد. در مدارس سمپاد بر کار‌های عملی و آزمایشگاهی تاکید بیشتری می‌شود. از دیگر ویژگی‌های مدارس سمپاد می‌توان به فعالیت‌های گروهی و شرکت دانش آموزان در فعالیت‌های کلاسی اشاره کرد. در این مدارس بیش از مدارس عادی بر تشکیل گروه‌های تحقیقاتی و یادگیری کار‌های گروهی و دسته جمعی تکیه می‌شود تا هم دانش آموزان به شکل بهتر و جذاب تری مسائل درسی را یاد بگیرند و هم توانایی کار گروهی را در خود تقویت کنند.وجود برنامه‌های آموزشی و پرورشی ویژه برای دانش آموزان این مدارس سبب شده است که:
۱ـ دانش آموزان تمام توانایی ذهنی خود را بکار گیرند.
۲ـ اوقات بیکاری و اتلاف وقت این دانش آموزان کم شود.
۳ـ خلاقیت و استعدادهای دانش آموزان تجلی پیدا می‌کند.
۴ـ توجه ویژه‌ای بر وضعیت ذهنی، تحصیلی، عاطفی و اجتماعی دانش آموزان تیزهوشان می‌شود.
۵ ـ انگیزه‌های دانش آموزان این مدارس برای رقابت، بیشتر از دانش آموزان سایر مدارس است.
به دلیل خاص بودن این دانش آموزان و همچنین شناسایی و جداسازی آنها، احساس غرور و برتری کاذب در درون خود احساس می کنند.
سطح توقع بالا و انتظارات زیادی والدین، مدرسه و …از این دانش آموزان را می توان از معایب این مدارس دانست
